Hinikay ni LORENZO M. DE LA SERNA
Lapulapu City - SAYOP: Human nadunggaban -- TUKMA: Human madunggabi
- SAYOP: Human nahulog -- TUKMA: Human mahulog
- SAYOP: Human gisumbong -- TUKMA: Human isumbong
- SAYOP: Human gikulata -- TUKMA: Human kulataha
- SAYOP: Human gidakop -- TUKMA: Human dakpa
- SAYOP: Human gipusilan -- TUKMA: Human pusila / mapusili
- SAYOP: Human gipabuthan -- TUKMA: Human pabuthi
- SAYOP: Wala nadunggaban -- TUKMA: Wala madunggabi
- SAYOP: Wala napusilan -- TUKMA: Wala maigo sa pusil / mapusili
- SAYOP: Wala nahulog -- TUKMA: Wala mahulog
- SAYOP: Wala gisumbong -- TUKMA: Wala isumbong
- SAYOP: Wala gikulata -- TUKMA: Wala kulataha
- SAYOP: Wala gidakop -- TUKMA: Wala dakpa
- SAYOP: Mga kaigsoonan -- TUKMA: Mga igsoon / Kaigsoonan
- SAYOP: Mga kabataan -- TUKMA: Mga bata / Kabataan
- SAYOP: Mga kapolisan -- TUKMA: Mga polis / Kapolisan
- SAYOP: Duha ka mga tawo -- TUKMA: Duha ka tawo
- SAYOP: Lima ka mga babaye -- TUKMA: Lima ka babaye
- SAYOP: Unom ka nga rebelde -- TUKMA: Unom ka rebelde
- SAYOP: Pito ka mga buok -- TUKMA: Pito ka buok
- SAYOP: Pipila ka mga sundalo -- TUKMA: Pipila ka sundalo
- SAYOP: Pipila ka mga konsehal -- TUKMA: Pipila ka konsehal
- SAYOP: Pipila ka mga butang -- TUKMA: Pipila ka butang
- SAYOP: Mahimo sa pagdunggab -- TUKMA: Midunggab
- SAYOP: Mihimo sa pagpahigayon -- TUKMA: Mipahigayon
- SAYOP: Mihimo sa pagkompesal -- TUKMA: Mikompesal
- SAYOP: Mihimo sa pagkuha -- TUKMA: Mikuha
- SAYOP: Mihimo sa pag-adto -- TUKMA: Miadto
- SAYOP: Gikan kang -- TUKMA: Gikan ni
- SAYOP: Alang ni -- TUKMA: Alang kang
- SAYOP: Mag-unsa ka ngadto? -- TUKMA: Mag-unsa ka didto?
- SAYOP: Nagpaabot sa imo (sa imong unsa?) -- TUKMA: Nagpaabot kanimo / nimo
- SAYOP: Naghulat sa ila (sa ilang unsa) -- TUKMA: Naghulat kanila / nila
- SAYOP: Naglagot sa imo (sa imong unsa?) -- TUKMA: Naglagot kanimo / nimo
- SAYOP: Nagtan-aw sa iya (sa iyang unsa?) -- TUKMA: Nagtan-aw kaniya / niya
- SAYOP: Ilado (Spanish, dagom nga nagtangag og hilo) -- TUKMA: Inila / Bantogan
- SAYOP: Asa gikan -- TUKMA: Diin gikan / Asa paingon
- SAYOP: Asa si Gloria -- TUKMA: Hain si Gloria / Asa si Gloria paingon
- SAYOP: Asa gibutang -- TUKMA: Hain / Diin ibutang
- SAYOP: Sa may Barrio Luz -- TUKMA: Sa Barrio Luz
- SAYOP: Dapit sa Barrio Luz (May and Dapit indicate distance from/near the point of reference) -- TUKMA: Sa Barrio Luz
- SAYOP: Basin pag gikawat (Basin denotes wish; not fear, apprehension) -- TUKMA: Tingalig gikawat
- SAYOP: Suspetsado nga wala mailhi (How can you suspect a person whose identity is unknown?)
- SAYOP: Giserad-an -- TUKMA: Giserhan
- SAYOP: Mintinar -- TUKMA: Mantener
- SAYOP: Submitir -- TUKMA: Sumiter / Tugyan
- SAYOP: Bata nga apohan ni -- TUKMA: Apo (Grandchild)
- SAYOP: Tigulang nga apo ni -- TUKMA: Apohan (Grandparent)
- SAYOP: Gioktaba sa usa ka tuig (Octava means Eight. Postponed to 8 days only)
- SAYOP: Pinakadako (Tagalog superlative) -- TUKMA: Kinadak-an / Labing dako
- SAYOP: Pinakagamay (Tagalog superlative) -- TUKMA: Kinagamyan / Labing gamay
- SAYOP: Sr. Santo Niño (Mr. Holy Child?) -- TUKMA: Santo Niño
- SAYOP: Sr. Santa Cruz (Mr. Holy Cross?) -- TUKMA: Santa Cruz
- SAYOP: Ibutang ngadto -- TUKMA: Ibutang didto
- SAYOP: Nuestra Señora Birhen de la Regla (Our Mrs. Virgen of the Rule?) -- TUKMA: Birhen de la Regla
- SAYOP: Barangay Poblacion sa Opon (A poblacion canot be converted into a barangay) -- TUKMA: Barangay Opon
- SAYOP: Tulay sa Opon (Tulay means bridge; Muelle Osmeña is not a bridge but a wharf or port: pantalan / dunggoanan
- SAYOP: Isda nga Lapulapu (Cebuano name for the fish is pugago)
- SAYOP: Viva! Sr. San Agustin (Long live, Mr. San Augustine?) -- TUKMA: Viva! San Agustin
|
3 comments:
# SAYOP: Duha ka mga tawo -- TUKMA: Duha ka tawo
# SAYOP: Lima ka mga babaye -- TUKMA: Lima ka babaye
# SAYOP: Unom ka nga rebelde -- TUKMA: Unom ka rebelde
# SAYOP: Pipila ka mga sundalo -- TUKMA: Pipila ka sundalo
# SAYOP: Pipila ka mga konsehal -- TUKMA: Pipila ka konsehal
# SAYOP: Pipila ka mga butang -- TUKMA: Pipila ka butang
Natawag ang akong pagtagad nianing imong lagda nga nagsalmot nga sayop diay ang paggamit og "mga" kung daghan na ang hisgotan. Unsa may imong basehan niani? Di ba tukma ang paggamit sa "mga" kung daghan na ang hisgotan. Ang "mga" dili ba diay kapareho sa "plurality" sa English ug "pangmaramihan" sa Filipino o kaha sa Tagalog? Unsa may imong basehan sa imong paghatag og ingon niani nga konklusyon?
Dili ako dayon makauyon sa imong paglista nga sayop ang paggamit sa "mga" sumala sa imong paglagda.
Tanyag ko lang nga imo yuna nga sutaon ug ipasabot kung sa inyong rehiyon lang ba kini gigamit, kay sumala sa akong pagsige og laruylaroy sa kapupud-an sa atong nasod,ilabina sa Bisayas ug Mindanao, lain-lain kita og gabayan sa pinulongan nga Binisaya nga Sinibuwano (Cebuano). Mahulog man nga ang sayop sa usa ka rehiyon dili diay sayop sa laing rehiyon. Gani mismo sa isla sa Sugbo managlahi ang pulong nga naandang litokon sa taga norte kay sa taga sur (pananglitan ang bulkas sa norte bukad o bukas na inig-abot sa sur). Nia pa, dunay managlahi nga pulong mga sugboanon nga namuyo daplin sa dagat atbang sa isla sa Negros kung itandi sa mga namuyo daplin sa baybayon atbang sa isla sa Mactan. Pero sa tinuoray lang, nagtalikoray lang ang maong mga molupyo sa yagpis nga Cebu mainland. Unsa pa kaha kung atong hisgotan ang atong igkasi-binisaya og sinultihan nga tua namuyo latas sa dagat ilabina ngadto sa dakong kayutaan sa Mindanao ug kanait nga mga isla sa Bisayas. Wala ba nimo ikonsidera nga ang pinulongang Sinebuwano regionlized man diay? Dili ba ang sinultihang Sinebuwano dili exclusive sa dakbayan o isla sa Sugbo? O imo lang gidalit ang maong lagda alang sa imong tagilungsod o igkasi-dakbayan, o sa kasapi lang sa pamatikan sa Bisaya magazine. Kay para kanako ug sa uban nga manunulat o magbabasa, ang Sinebuwano milukop usab sa kadak-an nga bahin sa Mindanao ug kanait nga mga isla. Ugaling lang kay regionalized ang paggamit niani.
Wala ba usab ninyo mamatikdi nga managlahi diay ang lagda nga angay sundon sa paglitok o pagsulti og Binisaya kay sa pagsulat og Binisaya (It's an issue on what are the formalities between spoken and written Cebuano language.) Duna gayoy klarong kalainan sa duha sumala sa akong pagtuki. Tun-i usab kuno ninyo palihug.
Usa pa, puwede ba nga mohatag ka usab og hypothesis sa imong conclusion para logical ang pagdalit sa imong mga conclusion diha sa imong matag lagda?
Nangutana, misugyot, ug mihangyo lang ako kanimo.
Daghan nga salamat.
- edgie polistico
You can email me at edgiepolistico_009@yahoo.com
# SAYOP: Duha ka mga tawo -- TUKMA: Duha ka tawo
# SAYOP: Lima ka mga babaye -- TUKMA: Lima ka babaye
# SAYOP: Unom ka nga rebelde -- TUKMA: Unom ka rebelde
# SAYOP: Pipila ka mga sundalo -- TUKMA: Pipila ka sundalo
# SAYOP: Pipila ka mga konsehal -- TUKMA: Pipila ka konsehal
# SAYOP: Pipila ka mga butang -- TUKMA: Pipila ka butang
Natawag ang akong pagtagad nianing imong lagda nga nagsalmot nga sayop diay ang paggamit og "mga" kung daghan na ang hisgotan. Unsa may imong basehan niani? Di ba tukma ang paggamit sa "mga" kung daghan na ang hisgotan. Ang "mga" dili ba diay kapareho sa "plurality" sa English ug "pangmaramihan" sa Filipino o kaha sa Tagalog? Unsa may imong basehan sa imong paghatag og ingon niani nga konklusyon?
Dili ako dayon makauyon sa imong paglista nga sayop ang paggamit sa "mga" sumala sa imong paglagda.
Tanyag ko lang nga imo yuna nga sutaon ug ipasabot kung sa inyong rehiyon lang ba kini gigamit, kay sumala sa akong pagsige og laruylaroy sa kapupud-an sa atong nasod,ilabina sa Bisayas ug Mindanao, lain-lain kita og gabayan sa pinulongan nga Binisaya nga Sinibuwano (Cebuano). Mahulog man nga ang sayop sa usa ka rehiyon dili diay sayop sa laing rehiyon. Gani mismo sa isla sa Sugbo managlahi ang pulong nga naandang litokon sa taga norte kay sa taga sur (pananglitan ang bulkas sa norte bukad o bukas na inig-abot sa sur). Nia pa, dunay managlahi nga pulong mga sugboanon nga namuyo daplin sa dagat atbang sa isla sa Negros kung itandi sa mga namuyo daplin sa baybayon atbang sa isla sa Mactan. Pero sa tinuoray lang, nagtalikoray lang ang maong mga molupyo sa yagpis nga Cebu mainland. Unsa pa kaha kung atong hisgotan ang atong igkasi-binisaya og sinultihan nga tua namuyo latas sa dagat ilabina ngadto sa dakong kayutaan sa Mindanao ug kanait nga mga isla sa Bisayas. Wala ba nimo ikonsidera nga ang pinulongang Sinebuwano regionlized man diay? Dili ba ang sinultihang Sinebuwano dili exclusive sa dakbayan o isla sa Sugbo? O imo lang gidalit ang maong lagda alang sa imong tagilungsod o igkasi-dakbayan, o sa kasapi lang sa pamatikan sa Bisaya magazine. Kay para kanako ug sa uban nga manunulat o magbabasa, ang Sinebuwano milukop usab sa kadak-an nga bahin sa Mindanao ug kanait nga mga isla. Ugaling lang kay regionalized ang paggamit niani.
Wala ba usab ninyo mamatikdi nga managlahi diay ang lagda nga angay sundon sa paglitok o pagsulti og Binisaya kay sa pagsulat og Binisaya (It's an issue on what are the formalities between spoken and written Cebuano language.) Duna gayoy klarong kalainan sa duha sumala sa akong pagtuki. Tun-i usab kuno ninyo palihug.
Usa pa, puwede ba nga mohatag ka usab og hypothesis sa imong conclusion para logical ang pagdalit sa imong mga conclusion diha sa imong matag lagda?
Nangutana, misugyot, ug mihangyo lang ako kanimo.
Daghan nga salamat.
- edgie polistico
You can email me at edgiepolistico_009@yahoo.com
Higalang Polistico,
Ang "mga" sa aktuwal nga gamit sa katawhang Bisaya klaro kaayong naabusohan, to the extent nga dili na masabtan kon unsa gyoy kapuslanan niini. Kon atong aninawon pag-ayo, ang katawhan nagpaturagas og gamit niini, nga misangpot na nuon sa morag "puyde gamiton, puyde sag dili.
Maoy hinungdan nga ang mga nakamatikod niini, labi na sa mga nanagpraktis og panulat sa Binisaya, milatid og sumbanan sa paggamit niining "mga".
Ang atong "mga" sa Binisaya pagagamiton nato sa pagpasabot og daghan. Apan kasagaran, sa ordinaryong maglilitok, bisan og ang pulong daan nang nagpasabot og daghan, ila gihapong gamitan og "mga". So, kanus-a man gyod diay gamiton ang "mga" kon mao.
Sa ato pa, tungod niining maong sitwasyon, ang atong "mga" nawad-an sa iyang tinuod nga kahulogan ug gamit.
Sa sensibilidad nga Bisaya, dili ta moingon nga "lima ka mga sako", ang sakto "lima ka sako". Niini, wala na kinahanglana ang "mga" kay hisabtan na man nga daghan ang lima. Dili sab angayng moingon tag "Mga kaigsoonan" kay ang "kaigsoonan" nagpasabot nag daghan.
Sa mga pulong pod nga English o kaha Spanish nga daan nang plural, nganong ato pa mang gamitan og "mga"? Nagtamhang ta niining bahina, kay naabusohan na nato ang "mga".
Nahitabo kining atong pagpasagad og gamit sa "mga" tungod kay wala may nagmatikod niini diha sa inadlaw nga kombersasyon sa katawhan. Ang katawhan, litok lang kay litok, total, masabtan ra man.
Apan sa mga sinulat, angayng matin-aw kon unsa o kanus-a gyod gamiton ang "mga".
Ug busa, naay nalatid nga Tamdanan para ini. Mahimo nimong i-search sa http://bismag.pbworks.com
Tua didto ang dugang pasabot. Hinuon, daan nang gipaabot nga daghan gyod ang makalitan niini, sama nimo. Tungod lagi kay lahi ug bag-o man kini. Natural nga daghan ang makurat.
Salamat.
Post a Comment