Ang Gamhanang "TA"

Ni E.S. Godin Bisaya, Nobiyembre 5, 2008 Ang pulong "ta" way kalainan sa kugita nga daling makaadap sa iyang palibot depende sa iyang nahimutangan. Usa kini ka gamhanang pulong nga nagdala og lainlaing panagway. Ania: 1.) TA— isip panghulip (pronoun), baryasyon sa "kita". Mga Pananglitan: Maayo pag mangadto ta sa Ayala. Mag-unsa man ta didto? Manan-aw tag (ta og) sine. Dili ta manglakaw kon di ta makakaon. 2.) TA— isip panghulip (pronoun), espesyal nga porma sa "ako" o "ko". Kon namatikdan ninyo, ang "ta ka" maoy laing porma sa "ko ikaw". Nga sa ato pa, ang "ta" nagrepresentar sa "ko" sanglit dayag man nga ang "ikaw" mahimo sang "ka" usahay. Mga Pananglitan: Hagkan ta nuon ka ron. Sige, kay ikeha ta man kag marital rape. Ah, ayo kag din-a ta ka hagkan. Sipaon nuon ta ka. Angay sab matikdan nga ang "ta ka", pagasulaton o pagalitokon sad usahay sa iyang contracted form nga "tika"— nga nagpasabot gihapog "ko ikaw". Apan timan-i nga ang "tika" pagasulaton na lang nga usa ra ka pulong (one word)— dili buwagon. Kini tungod sa katarongan nga usa na man kini ka kinontrak— sa ato pa, gitapi, gihiusa, gidugtong. Gawas pa, ang "ti" dili lehitimong pulong— walay identity— maong dili mahimong ibuwag pagsulat. Mga Pananglitan: Ah, ayo kag din-a tika hagkan. Sipaon nuon tika. 3.) TA— dinaklit (shortcut) nga porma sa "tana". Medyo kataw-anan ni pero tinuod nga hiyas sa atong Binisayang Sinugboanon. Kon kanus-a nagsugod kining uso sa paglaktod (shortcut) sa mga pulong, butang nga wa pa nato matino. Pero tan-awa, nakabantay ba mo nga ang "tana", minubo ra sad sa "tara na"? Ug kining "tara na", di ba masabot man nga short form ra sad sa "adto na ta na" o sa mas taas nga porma nga "moadto na kita, sige (o dali) na"? Mga Pananglitan: Tana. Ta.