Ni E.S. GODIN
Bisaya Pebrero 27, 2019
SULOD sa katuigang nangagi, nunot sa
paghingusog namo sa kampanya sa estandardisasyon sa espeling, may namatikdan
ming pipila ka pulong nga kanunay hisaypan ang pagtitik, way klarong espeling o
kaha naglungtad sa daan nang sayop nga espeling. Giingon tang sayop tungod kay
nahisukwahi o nahisupak man ang iyang panitik sa tamdanang mga Lagda sa
Espeling. Ug kay nahisukwahi man lagi, nga makaguba sa lagda kon pasagdan nga
maglungtad, amo kining gipiho ug gipahiuyon nga matukma base sa mga lagda.
Ania ang pipila:
disenyo, n. (Sp. diseño) design.— Kaniadto, ang maong pulong sagad ginasulat nga “desinyo”. Apan kini dakong sayop, kay sumala sa lagda, ang mga pulong hinulaman gikan sa Iningles o Kinatsila, ubp. dili man angay usbon o ilisan ang mga vowel sa orihinal nga espeling. Ug kay “diseño” man ang orihinal nga Kinatsila, nan, “disenyo” ang tukmang espeling sa Binisaya, dili “desinyo” nga maoy nauso kanhi. Hinuon, puyde pod ang “desayn” nga maoy gikan sa Iningles nga “design”.
desidir, tr. & intr. (Sp. decidir) to decide, resolve.— Sama sa “disenyo”, ang “desidir” sagad usab nga ginatitik kaniadto nga “desider” (lagmit gibase sa Iningles nga “decide”). Apan klaro nga ang pulong “desidir” usa ka pulong Kinatsila ug busa angay nga adto ipasunod sa espeling sa Kinatsila. Gawas pa, kon patumanan ugod ang kanhi “desider”, ari na pod ta mosango sa iyang derivative nga “desidido”. Kay dili ba, “desidido” may sakto, dili ang “desidedo”? Busa ang tukma, mao kini…
desidido, adj. (Sp. decidido) determined, decided
kombensi/r, v. (Sp. convencir) convince.— Kaniadto, gikalibgan namo pag-ayo kon unsa gyoy labing maayong espeling: “kombensir” ba o “kombinser”. Apan sama sa “desidido”, naa poy derivative sa “kombensir” nga “kombensido”. Dinhi, gawas nga maoy iya sa Kinatsila, nakita namo nga dili maayo nga ang “kombinser” maoy palungtaron kay mosango gyod kon ari na sa “kombinsedo”. Busa, “kombensi/r” ug “kombensido” ang haom.
korehir, v. (Sp. corregir) correct, to exact (korehian)
kompesal, v. (Sp. confesar) confess; syn. tug-an, padayag
kometir, v. (Sp. cometir) commit
konsabo, (Sp. consaber) connive.— Kaniadto pod, dugay namong gipanid-an kon unsa gyoy sakto: “konsabo” ba o “kunsabo”. Nahimo namo kining kalibog tungod kay wala pa namo mapiho kon pulong hinulaman ba gayod ang maong pulong. Kay kon dili ni pulong hinulaman, base sa lagda, angayng espelingon kini nga “kunsabo” (U sa una ug sulod nga mga silaba ug ang O anha ra sa kataposang silaba sa mga gamotpulong). Lisod masubay ang maong pulong sa mga Spanish-English Dictionary. Apan salamat kay sa kadugayan, naukayan ra nako ang Kinatsilang “consaber” nga sa ato pa, kon dunay “consaber”, nan, duna poy “consabo” nga kon espelingon sa Binisaya, angayng mga konsonante ra ang ilisan ug ipabilin ang mga vowel sa orihinal. Sa ato pa, “konsabo”.
tenedor, n. (Sp. tenedor) owner; bearer; fork.— Sagad sab ning giespeling nga “tinidor” kaniadto. Apan way lalis nga ang “tenedor” (holder/bearer) gikan sa Kinatsilang “tener”.
banggira, n. a small cubicle or space in a kitchen where dishwashing are done and/or kitchen utencels are placed.— Sagad nga “banggera” ang pagtitik niini kanhi. Apan dili pulong hinulaman ang banggira. Ang lagda nag-ingon nga ang E ug O gamiton lang diha sa mga pulong hinulaman nga ipabilin ang orihinal nga mga bokal (vowel).
tiyanggi, n. marketplace.— Kini sagad sab ginatitik nga “tiyangge”. Apan sama sa “banggira”, dili masubay nga usa ka hinulaman ang maong pulong busa, pahiuyon sa lagda, I ang gamiton sa mga pulong lumad nga Binisaya. (Kon may makapamatuod nga kini pulong gyong Kinatsila, nan, angay nga ang espeling ipahiuyon agad sa orihinal.)
Ania ang pipila:
disenyo, n. (Sp. diseño) design.— Kaniadto, ang maong pulong sagad ginasulat nga “desinyo”. Apan kini dakong sayop, kay sumala sa lagda, ang mga pulong hinulaman gikan sa Iningles o Kinatsila, ubp. dili man angay usbon o ilisan ang mga vowel sa orihinal nga espeling. Ug kay “diseño” man ang orihinal nga Kinatsila, nan, “disenyo” ang tukmang espeling sa Binisaya, dili “desinyo” nga maoy nauso kanhi. Hinuon, puyde pod ang “desayn” nga maoy gikan sa Iningles nga “design”.
desidir, tr. & intr. (Sp. decidir) to decide, resolve.— Sama sa “disenyo”, ang “desidir” sagad usab nga ginatitik kaniadto nga “desider” (lagmit gibase sa Iningles nga “decide”). Apan klaro nga ang pulong “desidir” usa ka pulong Kinatsila ug busa angay nga adto ipasunod sa espeling sa Kinatsila. Gawas pa, kon patumanan ugod ang kanhi “desider”, ari na pod ta mosango sa iyang derivative nga “desidido”. Kay dili ba, “desidido” may sakto, dili ang “desidedo”? Busa ang tukma, mao kini…
desidido, adj. (Sp. decidido) determined, decided
kombensi/r, v. (Sp. convencir) convince.— Kaniadto, gikalibgan namo pag-ayo kon unsa gyoy labing maayong espeling: “kombensir” ba o “kombinser”. Apan sama sa “desidido”, naa poy derivative sa “kombensir” nga “kombensido”. Dinhi, gawas nga maoy iya sa Kinatsila, nakita namo nga dili maayo nga ang “kombinser” maoy palungtaron kay mosango gyod kon ari na sa “kombinsedo”. Busa, “kombensi/r” ug “kombensido” ang haom.
korehir, v. (Sp. corregir) correct, to exact (korehian)
kompesal, v. (Sp. confesar) confess; syn. tug-an, padayag
kometir, v. (Sp. cometir) commit
konsabo, (Sp. consaber) connive.— Kaniadto pod, dugay namong gipanid-an kon unsa gyoy sakto: “konsabo” ba o “kunsabo”. Nahimo namo kining kalibog tungod kay wala pa namo mapiho kon pulong hinulaman ba gayod ang maong pulong. Kay kon dili ni pulong hinulaman, base sa lagda, angayng espelingon kini nga “kunsabo” (U sa una ug sulod nga mga silaba ug ang O anha ra sa kataposang silaba sa mga gamotpulong). Lisod masubay ang maong pulong sa mga Spanish-English Dictionary. Apan salamat kay sa kadugayan, naukayan ra nako ang Kinatsilang “consaber” nga sa ato pa, kon dunay “consaber”, nan, duna poy “consabo” nga kon espelingon sa Binisaya, angayng mga konsonante ra ang ilisan ug ipabilin ang mga vowel sa orihinal. Sa ato pa, “konsabo”.
tenedor, n. (Sp. tenedor) owner; bearer; fork.— Sagad sab ning giespeling nga “tinidor” kaniadto. Apan way lalis nga ang “tenedor” (holder/bearer) gikan sa Kinatsilang “tener”.
banggira, n. a small cubicle or space in a kitchen where dishwashing are done and/or kitchen utencels are placed.— Sagad nga “banggera” ang pagtitik niini kanhi. Apan dili pulong hinulaman ang banggira. Ang lagda nag-ingon nga ang E ug O gamiton lang diha sa mga pulong hinulaman nga ipabilin ang orihinal nga mga bokal (vowel).
tiyanggi, n. marketplace.— Kini sagad sab ginatitik nga “tiyangge”. Apan sama sa “banggira”, dili masubay nga usa ka hinulaman ang maong pulong busa, pahiuyon sa lagda, I ang gamiton sa mga pulong lumad nga Binisaya. (Kon may makapamatuod nga kini pulong gyong Kinatsila, nan, angay nga ang espeling ipahiuyon agad sa orihinal.)
3 comments:
In this fashion my acquaintance Wesley Virgin's autobiography starts with this SHOCKING and controversial VIDEO.
Wesley was in the army-and soon after leaving-he discovered hidden, "MIND CONTROL" secrets that the CIA and others used to get whatever they want.
As it turns out, these are the EXACT same tactics tons of famous people (notably those who "come out of nothing") and elite business people used to become wealthy and successful.
You probably know how you use less than 10% of your brain.
That's mostly because most of your BRAINPOWER is UNCONSCIOUS.
Maybe that thought has even occurred INSIDE your very own head... as it did in my good friend Wesley Virgin's head around seven years back, while riding an unlicensed, beat-up trash bucket of a car with a suspended driver's license and with $3.20 in his pocket.
"I'm absolutely frustrated with going through life paycheck to paycheck! When will I become successful?"
You took part in those types of questions, ain't it right?
Your own success story is waiting to start. Go and take a leap of faith in YOURSELF.
WATCH WESLEY SPEAK NOW
Gumikan ang tiyanggi sa Kinastila nga tianguis, busa walay gikinahanglang pag-usab sa bokal. Miagi ug debokalisasyon ang "s" sa tianguis kay malagmit nga nakuha ni nato gikan sa mga Tonadang gikan sa Latinoamerika ug labing lagmit gayud nga tonada nga gigamit sa Karibe.
Salamat naa koy mga nakat-unan
Post a Comment