Pipila Ka Binisayop

Pipila ka Binisayop DUNAY pipila nga nanag-ingong wala kunoy grammar ang Binisaya o Binisayang Sinugboanon sa partikular. Ang grammar kun batadila usa lang kuno ka pagbusal sa katawhan sa paggamit sa iyang pinulongan. Kini kunong lagda-lagda nagpugong lang sa paglambo sa usa ka lengguwahe. Pero para nako, di ko motuong may pinulongan nga way grammar, labi na kon panulat nay hisgotan. Unsaon pagkasinabot sa matag usa kon walay grammar? Unsaon pagkasinabtanay kon ang itom ingnon sa usa nga puti, samtang ang puti ingnon sa lain nga pula? Niini, klaro na tingali ang kahinungdanon sa kalehitimo sa pulong— ang kahinungdanon sa tukmang gamit niini, ug ang kahiusahan sa pagsabot sa buot ipasabot sa maong pulong. Sa ato pa, standard o komun nga paggamit ug pagsabot sa mga pulong. Kausa, nakabasa kog headline sa usa ka Binisayang newspaper nga nagkanayon: "Lalaki, hapit gidunggab tungod sa selpon". Karon, dili na ba lang ni nato tarongon aron mahusto? Timan-i nga ang "gidunggab" nagpasabot og nahitabo na, apan ang estorya "hapit" pa lang. Daghan usang masayop ug kanunay hisaypan ang pulong "nagkahinigugmaanay" which is dakong sayop; "nagkahigugmaay" ang husto. "Hinigugma" for lover, so sayop gihapon kon moingon "managhinigugmaay"— prefix ‘manag’ refers to a partnership (managsilingan, managsoon, managhigala). Iyang gihigugma si Emyat, dili "Iyang gihinigugma"— kay kon ang ulahi nay gamiton, lain na ang buot ipasabot. Kanunay usab hisaypan ang "mapahiubsanon" o kaha "mapainubsanon" inay sa "mapaubsanon". MAPAUBSANON— means "tawo nga tigpaubos" MAHIUBSANON— tawo nga daling mahiubos (gikan sa kahiubos). "Mapahiubsanon" is very wrong.-- (ESG)