Sulat-panapit ALANG sa KATUKORAN sa AKADEMIYA

(Mao kini ang sulat-panapit ni Hal. Paulino Gullas labot sa gipanawagan niyang panagtigom-- diin dungan nga gipatik uban sa iyang sinulat, "Sa Maayo'ng Pagsulat Sa Binisaya", sa Bisaya sa gula Enero 7, 1935. Masabot nga ang mabasang mubong intro iyaha sa editor sa maong panahon nga si Flaviano Boquecosa.)

USA ka madasigon ug dalayegong panglimbasug gipasiugdahan karon ni Delegado Paulino Gullas alang sa pagpauswag sa atong kaugalingong pinulongan— ang Binisaya nga Sinugboanon, nga mao ang labing ginagamit sa tibuok kapupud-an.

Sa balay ni Hal. Gullas sa Sugbo, may usa ka tigum sa ika 3 ning bulana, ug maoy mga dinapit ang mga inilang bisayista ug mga inilang magsusulat sa mga basahon ug mantalaan nga binisaya. Labaw sa ubang panahon, gipakita niya nga karon mao ang labing angay ihisgut ning butang lungsodnon, kay sa asambliya konstituyente ginahisgutan pa ang mahitungod sa pinulongang nasudnon nga kinahanglan sagupon nato. Sa sulat-dapit ni Hal. Gullas giagda ang tanan sa paghikalimot sa bulok sa politika, kay kini mao ang usa sa mga hinungdan nga nakapabulag sa atong mga maalam, sanglit ang kadaghanan sa atong mga magsusulat sa mga mantalaan mga politiko man.

Nia ang sulat ni Hal. Gullas:

Cebu, Cebu

Dec. 28, 1934

Mga binating kauban,

Kadugay na’ng gilalang ang dakung tinguha sa pagtukod usa ka tinuod Akademya kun kaponongan sa mga Magtutuon ug Tinonan sa Binisaya.

Kalaksot tanawon nga ang ato’ng mga magsusulat ug mantalaan sa Sugbu magkalinugaw ug magkayamukat sa ila’ng sinulatan. Kini magpakita nga kinahanglan gayud magkasabut ang mga igsoon sa dagang.

Karon nga ginahisgutan sa Kombensiyon Nasyonal kon angay ba kita magtukod usa ka kaugalingon’g pinolongan nasudnon, kinahanglan nga ang ato’ng mga magsusulat magpagula sa ila’ng tingog. Unsa’y angay himoon’g “lenguage nacional”— Tinagalog kun Binisaya ba?

Karon’g pila ka adlaw hibaloan ta na unsa’ng sinultihan’g Pilipinhon ang himoon’g nasudnon, unsa’ng pinolongana ang himoon’g opisyal sa Kagamhanan.

Kinahanglan kita mangandam. Kinahanglan kita managana.

Mao, magpakatakus ako sa pagtawag kaninyo sa usa ka tigum, adto himoa sa ako’ng balay sa Pwente, unya sa Hwebes, 3 sa Enero, 1935, 4 sa hapon.

Ihangyo ko nga ipahilayo ang politika. Isugyot ko nga mao’y himoon’g pangulo ang Talahurong Delegado Apostoliko, Jose Ma. Cuenco; puli-pangulo, G. Jose Vaño ug kalihim, Pari Manuel Yap— mga tawn’g maalam, kugihan ug nagsingkamut sa pagpauswag sa ato’ng sinultihan.

Kon buot kita nga dili maimpatso ang kaponongan, isalikway nato ang lugaynan. Butang kini nga daku ug hinungdanon uyamot. Kinahanglan haguan, abagahon, yayongan sa tanang kauban.

Maarang ayaw kalimut. Ang lungsod magpaabut sa inyo’ng pagbulig. Ang kadaugan sa kaponongan anaa sa inyo’ng pagtabang.

Inyo’ng maalagaron,

PAULINO GULLAS

Nia ang mga dinapit alang sa tigum nga hinungdanon uyamot:

01. Arso. Gabriel Reyes

02. Jose Ma. Cuenco

03. Fernando Buyser

04. M. C. Briones

05. S. C. Cabajug

06. Filemon Sotto

07. Vicente Sotto

08. Vicente Rama

09. M. J. Cuenco

10. Nicolas Rafols

11. Miguel Cuenco

12. B. Rodriguez

13. F. Rivera

14. G. R. Pena

15. Manuel Yap

16. Valerio Rodriguez

17. Diosdado Camunit

18. B. Cortez

19. Pedro del Mar

20. Angel Jumawan

21. Justo Sanchez

22. Carmen R. de Sotto

23. Maria Cabigon

24. Sinforosa Alcordo

25. Adela del Rosario

26. Jose Vaño

27. Vicente Padriga

28. Flaviano Boquecosa

29. Pio Kabajar

30. Napoleon Dejoras

31. Jose del Mar

32. Pedro Lopez

33. Florentino Borromeo

34. Florentino Tecson

35. Santiago Martinez

36. Angel Enemesio

37. Francisco Rodriguez

38. Natalio Bacalso

39. Ramon Abellanosa

40. Florentino Suico

41. Uldarico Alviola

42. Rufino Noel

43. Julio Pongan

44. Temistocles Rosales

45. Emilio Alcuizar

46. Domingo Veloso

47. Apolinar Abella

48. Manuel Enriquez

49. Bautista Atillo

50. Leopoldo Prieto

51. Brigido Alfar

52. Jose V. Galang

53. Leod Zalazar

54. I.L. Buenapasan

55. Francisco Ma. Labrador

56. Gervasio Lavilles

57. Bruno Quiñones

58. Juan Divinagracia

59. Francisco Go

60. Antonio Marquez

61. Antonio Kiamco

62. Vicente Kiamco

63. Albert Ylaya

64. Vicente Zosa

65. Pastor Villamor

66. Bernardo Teves

67. Cecilio de la Victoria

68. Ramon Gonzales

69. G. Anastacio Fiel

70. Vicente Gullas

Dalaguete

71. Sulpicio Osorio

72. Amando Osorio

73. Urbano Osorio

Barili

74. Pantaleon V. Kardenas

75. Procopio Causin

76. Vicente Paras

77. Marcos Trinidad

Carcar

78. Jose Galicano

79. Filemon Dayanan

Moalboal

80. Vicente Alcoseba

Opon

81. Jose Patalinjug

Daan Bantayan

82. Isidro Abad

Mandawe

83. Alejandro Portuna

84. Eustaquio Rosal

85. Santiago Suico

Catmon

86. Francisco D. Boter

Dumanjug

87. Demetrio Ricamora

BOHOL

88. Carlos P. Garcia

89. Filomeno Casenas

90. Filomeno Lucero

91. Magdaleno del Mar

MISAMIS OR.

92. Isidro Vamenta

93. Jose Artadi

94. Vicente San Jose

NEGROS OR.

95. Jose Romero

96. Sergio Cinco

97. Pedro Teves

MISAMIS OCC.

98. P. Juan Quijano

99. Rafael Bautista

LEYTE

100. Norberto Romualdez

101. Tomas Oppus

LANAO

102. Tomas Cabili

ZAMBOANGA

103. Florentino Saguin

AGUSAN

104. Apolonio D. Curato

SURIGAO

105. Clementino V. Diez

DAVAO

106. Sebastian Generoso

107. Francisco Alvarez

108. A.T. Pelayo

109. Candido Floreta

(Sa sinulat ni Vicente Sotto isip reaksiyon human siya makatambong ning naasoyng panagtigom, ang kanhi senador miasoy nga kasagaran sa mga kabilinggan sa pagpanulat sa Binisaya nga gihisgotan sa maong miting iya na usab nahisgotan sa usa niya ka sinulat nga napatik sa iyang “Ang Suga” samtang nag-exile siya sa Hongkong. Masabot nga sayo pa sa 1935, kanus-a mag-5 pa lang ka tuig ang Bisaya, sila nakamatikod na sa mga bikil nga angay husayon alang sa uniform o standard nga pagsulat sa Binisaya.)