Thursday, April 6, 2017

Ang Sugilakbit sa ‘Tuod’

Ni E.S. GODIN

Niay yanong subay nga medyo kataw-anan apan posibleng tinuod. Kon ginaingon nga ang ‘panahon’ (time) nagsukad sa pulong ‘dahon’ (leaf), malagmit pod baya nga ang mga pulong ‘tinuod’ ug ‘matuod’ naggikan sab sa pulong ‘tuod’ (sa kahoy). Sa simpleng pagsabot, ang ‘tuod’ mao kanang salin o timailhan sa kahoy nga napukan na— gituyo man pagputol o namatay rag iyaha.

Sa laing lebel sa pagsabot, ang ‘tuod’ mahimong magtumbok og ‘salin’ o ‘timailhan’ nga nagkonotar pod og mohon o landmark o kaha proof of something. Pananglit, “Tuori ra god si Tiyo nimo kay wala katuod”.

Mahimo pod nga moingon ta, “Gipatuod niya nga wala siyay kasal-anan sa nahitabo,” nga sa ato pa, gisubay niya o gipakita niya ang mga rason (tuod) nganong wala siyay sala. Kanang pahayag nga “Gitinuod gyod niya ang iyang giingon”, di ba puyde man sang sabton nga “nagsulti siya nga may tuod” o may “bukog”?

Masubay nga ang tanan nagsugod sa yanong pulong, unya mitakli ngadto sa pagka metaporikal, ug voila— nanaghan ug nananga ang mga pulong. Gidasonan pa kini nga kitang mga gumagamit sa lengguwahe, sukad pa kaniadto sa karaang panahon, hilabihan kamahiligon sa pasumbingay. Pahoy ra tingali ang tawo nga dili kamaong mogamit og metapora.

Dihang nanaghan na ang pulong, ug medyo komplikado na, ato na kining gibahig sa upat aron paghatag og kasayon sa pagsabot:


tuod – 1. Tree stump including the roots that is left when the tree is cut; 2. True, truth; 3. to guide to the exact place or address, to show the way; 4. An expression that means “I see” or “yes it is” (tuod no? o tuod da!); or “In all sincerity, in earnest”.

No comments:

Sanggi

Sanggi
Antolohiya sa mga mananaog nga Balak ug Sugilanon, gipublikar sa Magsusulat Inc.